Monday, October 4, 2010

Zou Spelling zahdà:n Issue(Ref: Paite LS)

{Tamí interview pên Manipur a Zou Lài Saipawlté'n lungpí khuol káwm a, i Zou literature Spelling zahdànté á'ng ngaituò thâkiá thèina díng u'a híng kitâlàng ahi. ZLS, Manipur váisaité'n zòng Subject toh kisai hitavé'n, Spelling toh kisai hitavé'n lungpí hìng khuol kàwm in, Zou sunga i misiém i mipilté huóikhàwm in, i ZOU Lài simbúté Ethâkiána Workshop liènpi khàt á'ng ngàisut díng úh i kinèm zing úh hi. Zou lài kisùt langkàlsiè kum 10 hìng náitoutà ahimànin, ètthâ hún màmà tà hi}
Dr KP Guite in spelling zatdan ah textbook toh kituaklou ahi chih genchiang a, houlimna paitou zel in O toh OU zatdan toh kisai a ngaihdaan chimtak hon genkhia hi. Aman a genzelna ah PLS in syllabus a bawldek in open workshop chihte sai sese lou in a guk a gal a zaan khat thu khawng a khat le nih a gelhte uh quality nei sa taktak lou ban ah hoihsa zoulou ahihdan gen hi. Simtute’n achiang zawsem in simsuk nawn ni eleh..
ZOL: Ahih leh PLS te laimal zat dan bang ziak a dik salou na hia? A diklou deuh nasak te non gen lang thei diam?
Diklou ka saknate laimal diklou chih zawng chiah le hilou in hileleng uniformity I puak khiaktheih na ding ua A AW B CH kizang vek mawk lebel Burma ah gelh in, Kolkata ah gelh in, Bombay ah gelh le le hong kibang vek di ahi. Tua bel I laibu tengteng uh Paite laibu chi hi in chin I laimal zat dan utut a zang thang vek huchi dan a ompen I khanmohbawk khat uh a hi. Kei deihdan in A AW zang giugeu mawk tale spelling thu a kibuai lou ding ahi.

Mizo te bang le A AW ana zang ua haksatna tuh om eive, A AW I zat taktak chia haksatna om tham, etsakna ding in Khatthang chih bang kigelh dik ngeilou, Khat chu khat (one) eivele, Khaatthang hia maw Khat(one)thang chih ngai lou di? PLS te chih dan a le huai kha kigelh dik khin tuan lou ahi. Khaatthang chih dia chu KHAAT ahih di hilehle huai double vowels te I hon lak lut tam luat chiang a Va-aak chih bang hon kigelh Va-aak a tuh Va leh Aak chih khah A nih kia hong omlou in chin Va a A khat lut khin, Ak ah A nih, A thum hong lut ding, huchia hong pai mawk in chin I problem uh chu veng chiang hilou ahi. Pu Khamkham in Bible hon leh nanung pen le double tampi hon zang in chin huai bang le hoih zel kisalou sim ahi.

Khat kia hoih sak a pai ek ni chih thu le ahi kei a hilehleng a public in kha hoih sa hetlou napi Literature Society in kitaalkaih na thupitak omlou in public consent hon draw lai le uh hoihlou ding hia? A AW bei nam I hih di uh le dik tuanlou a, politics lam a le script nei nam I hih di uh ahi. Adoption of ABC I pass ringot uh bang leng kuate thutheih ahia? Nam khat I hih ngal uhleh A AW script nei ihih uh ut huai ahi. Nidang in ka na hah genluatleh mi khenkhat in hon vauvau ua, ka ki vak na ding zen le hi zenzen kei chia ka daihmai eive. I literature society sai te’n wide consultation hihloupi a writer bang leng a tanaute uh summuh theihna chia hilh tawm zok in zan khat zan nih a production a bawl nak te uh tawp le hoih ding hi.
ZOL: Nang deih na dan a Zougam toh Zogam pen kha PLS dan tak a hih hileng OU zat ngai ding bang hi a, hiai tungtang ah bang ngaihdan na nei a leh?
OU toh kisai kei ngaihdan sawt pek a kipan Paite Academy of Letters(PAL) ka hih lai ua ka hih uh A AW hoih tak in I zang tadih phot ding ua, hah bawl louh ding chih na hilou in huai basis in I bawl di uh chih ahi. Tua question set dia Controller of Examination in ka inn hong zong khia a hong nget chiang a man lou pipi leh phatuam ngaitak a kana bawl ahi. Khatthang in hon ngohna toh kisai in ken va kitahlah a va ki involve hi zenzen lou ka hi. Letter zat ahih leh kei deihdan in kana zang chih ka admit ve…

PLS dan tak a gelh di hileng U hong tel ding in ZOUGAM ki gelh ding, huai lah zang tuan lou bangziak a huai zanglou uh a chih non gen thei diam?
Mipi theih dia le kigen tham in tua bang a le pawl nih kipha sim eive. Lamka lam bang a A AW B CH mipite theihlouh a drop hang a ,A AW zang tadih phot ni uh. Moreh Agreement bang le huai khosak lam ten le hon zat pih lou zel uhi. Lamka lam a le lawi khat nakipan uh hiveh aw tumalam a, ka nekzonna lam le ahi kei a ut leh na lohloh uh loh ta ve un chi ing a, nana tawpsan bawl ka hi.

Tua PLS te gelh dan a kuaman gelhpih lou ahi, amau nasan in le gelh lou, tua press release hon bawl na bang a le a thu lak a chu CH ngen hon zang zel ua, amah leh amah le self-contraction hon bawl ahi. Huai ziak a mipin lah gelhpih het lou huchia a sim a hidden agenda dan a pai saksak un chin huai kha mipiten le khawk sa lou I hi mah hia chih ka leh question ut ahi .Tua question ka bawlna ah amau letters ka zui kei a, hileleng a answer lam pang a leng instruction a mau zat siam dandan pom ahi ding chih a gelh gige uh. I literature uh under discussion dan a paitou lai ahi amau bel coaching khawng a hilh chiang ua a mau deih dan hilhthei di guai ua hilhzel uh ahi. Huai khawng theilou ka hikei a, Controller of Examination in kei hon approach hon bawl chiang a, tua kha mipin a sungthu chiik tak thei het lou hang a, mipin lah zuih pih het lou ban ah I newspaper tengteng in le zui lou uhi.

OU thu ahih leh tampi in hoih a kisa ahi mai thei hi. Mi dang influence kha nasatak a hong lut ahi , etsakna dia Pu Gouzagin MP, mah in GO dan a I genleh GAWZAGIN hon chi ua a nuam kei U ka behlap chi hi. Goukhenpau in le huchi mah a chi a U hong lut kha mawk ahi. Meitei te hon inflluence khak hinchin, ken ei lak a amplify dia ka deihpen tua I bawl dandan ua le solution permanent a hon paw doklou mawk ahi. A AW mang sak lou retain lai ni uh, huai a kipan in a hoih zawding literature siamtak ei lak a mi hong piang dia, huai chiang in bawl danglam didan nasak a bawl ngai ahi. Tunin le Sumkhanjam in hon houpih nilouh a, a mah min bang le min a hon gelhsak chiang ua Z a zat sak un chin bank khawng a bang hiam a ei theih louh kal a cheque muh di bang om leh J a man zang in chin hilehle voter list a Z a om ziak a buai a buai thei ka hi chi, huchi dan a permanent pi khat I neih uh ngai ahi, kithutuahna khat hong pawt ngai in chin. Huai ziak a hiai A AW B CH kha zat nawn het louh ding chih a hih lele mipi theisiam sak le uh, a guk a gal a hidden agenda dan a ana ki paipai ahi. Huai ziak a ken ka ngaihdan a chu Kashmir, India leh Pakistan kikal a tuni tan a solution a om louh bang a hiai I gelh tengteng uh laimal zat dan uh tai a taizak mawk, gawm dan omlou hia chih kha kei dinmun hin chin, hichi mawng ding ahi chih ki settle nai kei a hilehle accept vek lai phot mah hoih di ahi chih kei ngaihdan ahi.

Tua literature hon poten textbook bang gelh di chiang a le public call bawl mawngmawng lou uhi. Monopoly bawl in a utut uh zankhat thu in gelhsak uhi. Poem bang eimi la phuak siam te a le hoih tak ala kim lou,a kihih mawk in chin huchia amau putu gou bang dan a uk mawk ding uh le hikhollou ahi .Hiai khawng bang le I society sung a correction bawl a transparency neitak a I khosak uh ka deih hi. I nam against a koi lam hiam a dia kei ut thu a pawng kaihsawm le hilou ka hi.
Source:
ZOL Exclusive: Dr KP Guite Interview Part II

No comments: