Zogam zûn vâi by Rev. Mang Kho LIen

I. A kungsa i ngaina, i tatzie leh i laite puo tha kia vai:
Minam khatciet in ngaina, tatzie leh lai nei ciet hi. Ngaina, tatzie leh lai kicien neilo nimam pen minam kicien kici theilo hi. I minam pen Pasien in ei hepina sungah sangmangte tungtawn in thupha ei pei in, khuo ei musah a, i ngaina i tatzie leh i laite i puosiem thei nadingin ei lam honpieh zo hi. Ngaina, tatzie leh lai cite pen minam khat in i nei gougil te ahi hi. I nei ahi ciengin, i puo ding a kisam ahi hi. Ngaina leh lai in minam nei hilo in, minam in a nei hizaw hi. I nei na in a nei pa puo hilo zaw in , a nei pa in a nei na a puosiem ding pen a pienzie hizaw hi. Tua ahicieng in, i kepsiem a i puo siem sih leh i minam hina a simmaw, a thudonlo, a ginalo ihina ang kilang ding hi.

a. Ngaiana leh tatzie
Zo ngaina, zo tatzie (Zo culture and Zo customs) te a hun zui-a puo ding a kisam ahi hi. Pawl khat in i puo nianua ding hilo in, ahi banga i om sah ding ahi hi, aci zong om hi. I ngaina lui pen ahi banga i kep siem mabangin tuhun tawh kituoh-a i puo ding zong kisam hi. A kipuo theilo ngaina pen hinna neilo ngaina hipai hi. A hun kikhelna tawh kizui-in i puo to thei sih leh tua i ngaina pen luui semsem in kung semsem a, etlawm nawnlo in eimama in zattah i sah lo hun zong tung thei hi.

I minam ang khanto ciengin i ngaina zong ang khangto ding a, i tatzie te hing kilamdang in i khuomudan zong ang picing to ding hi. Tuama bangin tu ma kum zalom (Century) tampi hun lai-a i ngainate pen tuhun khang thate in mu kha nawnlo, thei kha nawnlo ban-ah zangh thei nawnlo hi. Tua hun lâia dîngin na hoi mama in, na kilawm mama nanleh tuhun ading in ang khanglui thusuo ta hi.Tua zieh in tu khang hun tawh a kituoh, a kibul thei, guol lah-ah a sungtang zo dingin tua a lui pen puoto in i kep siem ding kisam hi.

Hun ang kikhelna tawh kizui-in tatziete pen gen kullo in kikhel to hi. Gên kullo, sin kullo-a i khel suh tatzie pen sie hi, hoilo hi, ici thei tuon sih hi. Anneh tuidawn i kheel toto vuhi. Kipuo kizep zie i khel toto vuhi. Innsuon losuon i khel toto hi.A khel zolote a hamsie, mi banlo in I kigensie veve hi. Khuo hun leh khantona tawh kizûi-in i ham nangawn i kheel toto hi.

Tuateng gen kullo, sin klullo in khuohun in ei khel a, niel thei tuonlo i hileh bang dîngin i ngaina leh i laite a hun zui-in puo ding pha salo tadi ding i hi ahei? Leitung khuo hun ang kikhelna leh khantona in i tatzie ei khelto in, tua i khel tatzie in ngaina hing khel to a, ngaina ang kikhelto leh kamlemuate zong a mun leh a muol tawh kizui-in hing kikhel toto lel hi. Kikhelna nâh pienluo ahizieh in thei khahlopi-in zong i zang vua, i zongsang zo tham ta vuhi. I zongsatsa vuh thute pen ei a zongsangsa mite mama in khel zo i hi ciengin, a tahtah ciengin a kipai thei nawnlo thu ang suoh hi. Tua i paih thei nawnlo thu pen koima kipie theilo a, eimahaw' a ma hipai lel hi.

Tua ahizieh in Zote in i ngaina,i tatziete leh i hamte tuhun tawh kituoh-a i zatsa thute tawh lemtuo in a kungsâ teng tâthiem kia in zat thei suo zaw a, i etlawm sah dîng pen a kisam mama thu hi dîngin ka um hi. (Pu ZO news hawm-36 ah kizom kia ding hi)