Thursday, May 8, 2008

DICTIONARY OF ZO POETIC WORDS, METAPHORS AND SIMILES VOL.I part II



PART II
ZO LAHÂMTENGTE SUNGA KITÊKAHNATE (SIMILITUDES
)
âi bang khâ=gim,kham,thuoh hâsa.
âi bang vâh=tupna neilou a mot vâ kawi,âitâmva,pângvâ.
al bang dâ=lunggim, lunggenthei, dâ, mihingte lunggim khu âhtate aman kuon
chieng u’a a dâ uh toh kitêkâh ahi.
al bang dâna=lunggimna,lunggentheina,dâna, mihing lunggim khu
âhta aman kuon chienga adâna uh toh kitêkâh ahi.
al bang mang=gam,mang,mei al(âm) mama atummang bang a mi hing mang,âhta asawt chienga gammang(extinct); mihing zong tuachi man.
al bang manna=gammna, manna.mei al(âm) mama atummangna bang a mihing
manna,âhta asawt chienga amanthâina khu mihing hinkhuo toh kitêkâ ahi.
ânglâi nâu bang awi=henêm,lungdamsah sawm.
ânglâi nâu bang pom=dei mama, ît mama, ngâi tinten, ît-leh-ngâi tuntun khat khu
ângsung a nâu deitah pom bang a ngainou pom.
ânglâi nâu bang pomchimlou=mi khat in angâijawng a îtna leh angâina,akihoupi sung lungtung jounâilou(chimlou) khop gênna.
ânglâi pâi bang pom=pâipêh vanzah poimaw khat ahia tami toh sil deihuoite kitêkâh hi.
ann bang ît=nidanglâi in nêh leh tâh ana hâsa mama hi. Ann pên mu hâsa mama
ahijeihin ana ki-ît mama hi.Khujieha,ît leh ngâite
ann ki-ît mama toh kitêkâh hi.dei luo,phallou,ngâi mama,hepi, nâh ît.
ann bang îtna=deisahna lienpi,ngâina,îtna.
ann bang ki-ît=ît leh ngâi;nidanglâi in nêh-leh-tâh ana hâsa mama hi.Ann pên
mu hâsa mama ahiman in ana ki-ît mama,ît,ngâi,
lungsiet mama,hepi.
ann bang lu=gilkiel chienga ann dugawtah a, lu bang a thu-le-la deitah a mu
sawm ahilouleh lâhsawm leh neisawm,dutah a lu,dei
-tah a lu,deitah a sui.
bânzâl ningkhum bang na sâng aw=zu hum pîhpêh dawn dînga
sân mabang in mihing khat hina, hoina, îtna zong sân dînga ngen.
bê bang zâm=bêkung ahing khan chieng’leh aguite a’ng kâi/zâm u’a mun lienpi leh
mun sânna chinteng ahingluota u’a,tuamabang
in mihingte zong hing awn/kâi ahisihleh pung/zâm uh china ahi.
Langkâina,kipanpina.
bêl bang kân=khî,ia.
bêl bang phou=buon a kikbawl leibêl agaw nâilou kiphou khutoh puon phou têkâh.
bêl bang puo=hoibawl,siem.
bêl bang sîng=îp/îm,thuphuol,bêl kisîn toh lungsim ahilouleh gamtatna chite kitêtuo ahi.
bêl bang suong=inn têng,khosa.
beng bang nga=khawl,tawp.
beng bang puo=puo,kem.
biphalnu sunni bang tumkuon=phalbi nisalum khu awi dînga ênhuoi tuami
nisalum toh mithunuom leh mingâihuoi khat shi lam
manaw khu kitêkâh ahi.
bu-al bang khum=man,khum,hên.
buon bang chîl=tuonchîl.
buon bang noi/nûl=nu,noi.
chî bang mom kia dîng =thoukia dîng,hâichi keh bang a hing keh
kia dîng.Mângpa Jesu thawkiana dîng gênna ahi.
chi bang phûm=hâichi tu,hâichi leinuoi a phûm.
chi bang têl=deitel.
chiemna kuomthûh tem bang hiem lâi=kichiemna lu mama leh sâng mama chia/gil
nalâi;gil nalâi dau nâilou,tul nâilou,tam nâilou.
chinthu lam bang zang=tang,dih.
chinthu tânsing bang lâigil=kichiemna daulou, thuchiem singtân kishie
agil(muottheilou) bang in hing/um nalâi, om nalâi.
chinthu tem bang dei=thuhilna sâng/pom.nâmtem silzah lah a poi
-maw leh deihuoipên ana hi. Tuachi mabangin thu-leh-la dei a,
pom a,sâng.
chinthu tem bang hiem=hing,dih.
dâi bang kangmaw=dâitui vei bang a alungsim sung a omte vei- -den
;kâiden,thengtheilou leh kangtheilou.
dâi bang pêl=dâikai kânlou a pêl, îtmi, ngâimi,lawm hoi ahisihleh kimêltheipi
khat kawmta lou a lawi dendoh khu dâi pêl toh kitê-
-kâh ahi.
dâi bang theng=dâitui kâi banga mang ,îtna, ngâina lungzuonna theng.
dâi bang thengmaw=ngâi ngîtngêt,tuot gige,dâitui kâi den bang a îtna, ngâina
lungzuonna thengla.
dâidam tulnu dawnsuong ta’i maw?=ka ngainou luinu aw na dam na ’i mah?
dam bang tâu=thûm, thadam tâu bang a tâu,damlou bang tâu.
damtui bang luong=kituohtah a omkhawm, tongkhawm,kikhen-
lou a sêmkhawm.
damtui bang luongkhawm=kituohtah a sêmkhawm, omkhawm.
damtui lî bang ching=îtna, ngâina, lunggimna, ngaituona tuilîthûh bang thûh.
dâpa lenkhuong kitawi/kinei=ka deidei ka nei a ka kinêh.
dawn bang kituoh=lungsim kibang, kimutuokia,kimâituokia,
kivâidot.
dawn bang tuoh=kilamtuokia, vâidot,kimutuokia.
deichi bang têl=deituom,têltuom,hâichi tawi dîng deitêl bang a zi/ pasal têl.
dei kichin bang in=lunggulnate,ûtnate, deigawte kim/ching.
deithawl sûntâng bang the’ng=thâutang tângtang thêzâh bang in kâpzâh ing.
diel bang khâi=gâlmat singkhuom tung ah diel khâi bang a khâi.
douling lâigawl bang nang=gâlte khosung lutna gawl/lampi a na
kinan bang a mudate ahisihleh midangte thu leh la nang.
duong khuom bang kidoula=tahsa hâttalou,thakie dingjou nawn
lou.
gâlsiel bang don=ngaituo,gêl,tuot;gâl apan asiel agêl leh ngaituo zing.
gâlsiel bang donchimla=hengla,gêlchimla,tuotzing.
gam bang mang=mang,pêm,omnawnlou.
gamgîtva bang hêu=muda,muda man a, del mang.va hêu bang a mi muda hêu mang.
gamgûl bang kili=shi,têh.
gamkhisa bang tâi=kigang, thahât, gam sakhi tâisua bang tâihât.
gammawngsing bang ba hing zâm=munluo, zêlsuoh.
gammawngsing bang hieng zâulou=panpitu neilou,sanggam-lâi-
-zom neilou.
gamphuiguo bang hing(dawnsuong)=seltha, hingkia, gamguo
hing dawnsuong bang a hingkia,kiduodoh kia.
gamsegûl bang viel=bawlsie,helbawl,buoisah,lunggimsah,lungsi-
-sah,gûlpi in sa ahisihleh mihing aviel bang a mi khat in mi khat aviel buoi
leh adou.
gamsing bang mâng=sing bang lien,lal.
gamtulta bang lîmnei aw=thupha pie, gamsing kung nêu hîm nei bang in
khangtou inlen mite’n na zâljou heh.
gamung bang khau=hât, thahât, det, pialou,ga guite kâina dîng in singkungkâ(=mung)
tou mama leh khau mama kizang let ahi ga gate apuohjou nadîng.
gamvûikhâu bang kiham=kilham,kiham,kiphel,pit,suohta.
ganâng bang hia=detsah,helbawl,subuoi, gentheisah, pei.
gûi bang zop=kinâisah, khâugui ahilouleh khanggui kipê bang a kipê.
gûikhâu bang zâm=zêlsuoh,gamchin dimden,kithêzâh,khâugui in munchinteng
azêlsuoh leh mun tampi aluo bang a mihingte zong khangtou leh pung in china
ahi.
gâthâng bang vê=vil,va-en thimthem,kawm mielmuol.
gawlpal bang ki-îm=zu nê a kiguol ûm,ki-ît leh kingâi a pal bang a kituo.
gi bang khen=khen,kikhen,kigawmlou,kinunglou.
gie bang zûn=kêm,don,tong.
giel bang dâi=sip,gawlging nawnlou,vot,dap;giel akieh lâitah in aginse mama
hi,ahi’nlah tuol a akiehjou atuhjou chiengin asip dide hi.Innsuon limlâi
dâidoh khu tam giel kiehdân toh akitêkâh hi.
giel bang khing=vot,dap,shi.
gieltui bang khingsah=lungthah dâisah,nêmsah.
gu bang thâm=sawt op, na sawt, omden, gu hu pên tahsa sung a alut leh sawtpipi
omden leh thâmden a tuapên ngaituona,lungnop
-mawna,lunghimawna,hâmteng khatpou tahsa sung a gu umden/
omden toh kitêkâh hi.
gu bang zen=gentheisah,liengvâisah,gimsah,helsah.
gûikhâu sawt a zâmsa=kingâi sawtsa,kithangsa,kithêjâhsa.
gûl bang viel=bawlsie,helbawl,buoisah,gûlpi in sa leh mihing aviel
bang a mikhat in mikhat aviel buoi leh adou.
guo bang hinkiana=momkiana,selthakiana,hinkiana,gamguo hing dawnsuong
bang hinkiana, kiduodoh kiana.
guo bang khiep=khâng, thuoh, guo thuoh banga thuoh.
guol kha ni bang êng ing e=ût,êng, deigaw, lunggul, gul. aguolte lênnuom
êng.
guol lou bang kawm=kawm,haw,lou a haw bang a aguol kûng a vahaw.
hâi bang ngâh=ngâh zing, hâi min kâl nga bang a ît leh ngâi khat ngâh
vingveng.
hâi kie bang khawl=pialou, tânglou, khawl, hâi akiehjou leh apia tâh lou bang
omden.
hâini bang lun=thupi, mâng, lal, lun,nipi thupi bang a a uhna thupi leh lun.
hâithei bang lou=lawching, kitênpi,kingâipi,ngajou,mujou,atupna muolsuo leh
piching,hâiga tuidân kigên mangmaw bang a,mihing ahisihleh gam hoina leh
manphatna gêngên.
ham bang huoi=loupa bang a khawm.
ham bang vai=loubawl chienga hampa-loupa gentheitah a tem toh vai/vât bang a i
hinkhuo zong genthei china ahi,lunggenthei,
lungkham,lungzîng,suhna theilou.
hawm bang tân=sa(van) hawm tanglou.
haw suontâng bang=deisahtah a, khawi leh kol mi gênna.
heisa bang kâi=etlawm,mêllawm,sahei pa etlawm bang mêllawm
heisa bang pâllun=etlawm,mêllawm,sahei pa etlawm bang a mêl
-lawm,khangtou,lien,lal,thupi.
hêmlaw bang lou=theimin tui mama akinejou atuidân kigênmang
-maw banga,mihing ahisihleh gam hoina leh manphatna gêngên.
hêmthei bang lou=theimin tui mama akinejou atuidân kigênmang
maw banga, mihing ahisihleh gam hoina leh manphatna gêngên,
thei tuitah banga lou,gênmangmaw.
hiem bang hât=hât,sua.
huiva bang mâu=lungzuong,lunghêkâi, lunglên jieha lasa, muong
-maw,va damtâu banga,tailou a tâu .
huiva damtâu bang=lunghêkâi,muongmaw,lungzuong.
huivanu dung zilta’ng=lungzuong lawta ing,muongmawta ing.
humtâng bang têl=deitel, khenkhie, tânghum kipaidoh banga mi
deite leh deiloute têldoh.
huongsuon tu bang khangta naw in tuoi aw=nâu aw, tapa aw huonsung a hâichi
chîn bangin lien kinkin in na khan kâl ngâhla ing.
huongzawl bê bang zâm leng=huonsung a bê khang hingzâm bangin
hingzâm;hinglut leng gamgîtva bang nei hêu mang diei;? ka du sunglaw
ningtui dam nei tul diei lawm.
huonlougît bang hinglâm=lâm,kipâhtah a lâm vungvung, pâtawi,
poh,noutawi.
kâi bang gawm=kitêng khawm,kinung ton,lungkituoh,peikhawm,
omkhawm,umkhawm.
kâi bang gawmna=kitênna, kinunna, peikhawmna, umkhawmna,
pankhawmna,pantonna.
kaibi bang ziel=ziel,khi,buoisah.
kâidiel bang khâi=diellâp banga kikhâi .
kâitui bang gawm=kitêng khawm,kinungton,lungkituoh,peiton,
gawmkhawm, um/omkhawm, tuikâi kigawm bang mite zong
kigawmkhawm.
kâi bang zawl=tuikâi sialawng toh zawl banga, mite ei lang a, pang dîng zawl.
kâitui bang zawl=tuikâi sialawng toh zawl banga, mite ei lang a, pang dîng zawl.
kâmkei bang giel=thupi,lun,lal,hina nei,thanei,mite in gîng leh jatât,zawla
neilou,matla neilou.
kâmkei bang sa du=du mama, gamsa in sa adu bang a, adeigaw khat tum têntûn
sam tinten.
kâng bang lamna dîng=sum leh pâi lam,nei,mu.
kangthei bang hut=kûitung nawnlou, muot,theipi ga ahût bang a mihingte kichiemna
zuou, hêp,suhbuching a omtalou; zuoudoh.
kangthei bang lou=theiga atuidân kigên mangmaw bang a,mihing ahisihleh gam
hoina leh manphatna gêngên, a îtmi kitênpi,kinun
-pijou,kingâipijou,deitah a lou, lawching, kitênpi,kideipi, ngajou,
mujou, atupna muolsuo leh piching.
kawltu tawi hiem bang hât=athâu tawi tukawl hiem bang a hiem leh thahât.
khâi bang tu=khâichi bang tu,hâichi chîng .
khâimu bang lâm=kipâhtah a lâm, vânlêng a lêng, tuong, tou.
khâimu bang lêng=vânlêng a lêng/tou.
khakieh tâng bang pâl=shisa hingkia/thoukia,ashi hun pal;kinaw.
khanglân bang ngâh=khâl huikhi lân banga ngâh.vûm,khanglênli luipi tui tampi om
banga om.
khangtem bang mawl=mawl,pillou.
khangthei bang lou=theiga atuidân kigên mangmaw bang a gên
mangmaw.
khâu bang huol=detsah,kipsah,tuot gige,ngaituo zing,dou.
khâu bang kikat=kikatlawm,buoijah,nawngkai.
khâu bang luoi=luoi,kai,tudet.
khâu bang pê=jop,zop,kichimatsah,kimtuosah,kimatsah,gêl.
khâu bang pêmaw=kimatsahthei lou,tuotmaw,gêlmaw.
khâu bang sângsa=thupisa,liensa,lalsa;khâu zong sângtah akâi bang a
kâisângsa.
khâu bang sût=lêl,gên,hilkia;thu leh la khâu sût bang a sût/hlam/ ham.
khâu bang tat=tat,kichiemna guitung joulou a tan khu khâu tat toh kigêntê.
khâu bang zâm=zêlsuoh,gamchin dimden,kithêzâh,khâugui in
munchinteng azêlsuoh leh mun tampi aluo bang a mihingte zong khangtou leh
pung in china ahi.
khâu bang jûn=khâugui jûn bang a tha leh zung seng.
khâu bang jiel=enkol,entup,koitup,khuoltup.
khawlou mangkangsing bang pâi=nguol,poimawlou a nuol,sing mawhna bang a
pâi,panna neilou jieh a pai,ît nawnlou;ngâinawn
lou a pâi/khen.
khîm bang zîng=lungsim,ngaituona miel leh zîng;khîmpi kichi nidanglâi a
khomiel-mutzîntun hunlâi ahi.Tua bang mielna leh zînna khu lungsim zîng leh
miel toh kitêkâh ahi.
khovui lummei bang zâm ziziei=zuong,meilum zâm toh khat tang
lungzuon kigêntê.
khuoi bang hâng=jâulou,hângsan,khuoi akisuhkhiel chienga,
ahing hân bang a mihing hânsandân kigêntê.
khuoi bang lîp=hal,lîp,thanuom,kipâh.
khuom bang dou=nang,dou,kidou.
khuom bang det/kip=innkhuom khaw bang a det leh kip;suhlaw
-jawlou a det.
khuom bang kituoh=innkhuom kituoh tah a suhdet bang a kituoh leh kimang.
khuom bang luo(sînggam)=gam luo,gam zêlsuoh,suondoh.
khuong bang haw/hou(hlaw/hlou=khâm,peida in china.
kiehlou bang sâu=loupa in tum/hlum.
kîl bang khang=ga hoi,khanglien,lien,lâl,mâng,têngthei.
kûlphum tanglou bang phong=lungsim sung a om thu phûm,
phuolgu,phuol chimit,îp khinkhian pên gêndoh,phawngdoh,loulâi a singluong
pum phoh bang kiphong,hongkhie,kihongdoh,bangm
-a theilou a um/om thakhat a thu lamdang khatja,lêldoh,gênkha
-wm.
kul lumsuong bang det=kul suongpi dettah a kiphum det bang det in
suhlawjoulou sil,det mama.
kuom bang luo(gam)=gam luo,gam zêlsuoh.
lam bang nâi=thêmbêl,hagul,nâi.
lam bang ngâh=lamngâh,ngâh khinkhian.
lâm bang pâh=pâtawi,phat,tawisâng.
lam bang pêl=tuonlou,zawtlou,hawlou,kawmlou,zuilou,pêldoh.
lam bang sai=tawn,pei.
lam bang zang=tang,dih.
lâmgui bang kichieng=lâmkai bang a kichieng leh kiguol,dington pangkhawm.
lamkhuong bang kâi=noplen,nopsa,guolnuom,ênhuoi.
lâmzou bang kipâh (in aw)=Zolâm lâmtâng kâi a guolnuom thanuom.
lap bang ngâ=shilap ngâh a ngâ,koi,tung,khawl.
lâukha in hinglêng=hagâu in hinglêng.
lâukha zu bang sie=hasie,lhasie.
lawchieng bang phawtheilou(mêl hoilou)=siemthei lou,sil siem bang a siem theilou.
lawi bang thang=lawi hâtpên kithan bang a kithang,minpha,phâu,
kithang.
lei bang lêl=kigên,houlimna kinei.
lêng bang khawm=guolnuom,lengnuom.
lêngthe bang alêng=vâh,kholâi vâh,the bang lêng.
lêngthe bang khuong=lâ sa,khuong.
lensesing bang gil=gil,ngot lou,tâh,det.
lênsimkhuo bang zîng=miel keikui,lungsim khuomiel mama.
lênzawl bang zang(phamleh,shileng)=shi chienga zawl kihung bang a tang lup.
li bang ching=tuilipi a tui tampi banga kikhol,tam,vûm.
lîm bang bel=nisat mama chieng a singlîm bel bang a bêl,tu,bêl.
limnga bang lâm=nga nunnoptah a, alâm bang a lâm.
limsing bang bêl=hui-leh-guo kithuo chieng a singkungte bêl bang a bêl.
ling bang dou(lungzuon zatam )=lungsim sung genthei,lunggen
thei.
ling bang khei=lungsung a om pawtsah pâupâu sawm.
lou bang kawm=ngaisah,poimaw ngâi,ve,kawm.
lou bang lêl=lou tel ngaituo banga thûhtuot.
lou bang pâi=kum tampi zolei akihawjou in agaphat nawnlou chiengin
akinuasie a akipâita hi silkhat pou khu akideilou chiengin tambang hâmteng
akijanglet hi.
lou bang tul=têh,pannabei,vuoi.
lou bang zawng=hou,hlou,sêmton,sêmkhawm,lou bang hou.
loutuol patpuon bang nêm vangût ma’ng=ka tha ka zung bei,patpuon
nêm bang in ka tha ka zung nêm.
luimâng bang bawm(alva’n)=zuon,bawm,del.
lum bang sung=enkol,vêng,guolzawl,panpi.
lummei zâm zîziei bang=meilum zâm bang a etlawm,meilum zâm bang.
lungdeiteng li bang ching dîng=ît leh ngaiteng kipunkhawm dîng.
lungdei mangbâl chi bang ka phum=ka deimi khu hâichi tu bang a ka tu.
lungkhamna in mei bang (ei)bawm=lungdonna in meilum banga ei tuom.
lunglâi khâu bang huol=lunggim leh kingaituo zing,lungtuot thûh.
luoinâu bang kap=nâusên ka a kap,kap.
luoinâu bang pom=nâusên dei banga pom,deihuoi,ît.
luong bang tâi=puimang,pomang.
luongzuon kâi bang zawl=lungzuonna tuoh.
luongzuon kân in sâng=muikotkân sâng bang a alunggiman sâng
mama,lungzuon huoisie.
luonhi(khi)buon bang nûl=sia,nawt.
ma bang pan=panmasa,hil,lêl.
ma bang samta ing e(lâizom....)=um/om nawn lou,nei ta si’ng e.
ma bang suon=jawpi,peipi,lamkai.
mal bang kou=hân,sam,hlân,chiel.
ma lou bang khuol(zata..)=enkol,poimaw ngâi.
man bang lom=tungman bang a lom/mêh.
mang bang kân=mangkang lah a pei chienga ahing tuom/kân/viel
bang,lungvâisah,lunggimsah,lungtavaisah,amjâhsah.
mang bang pâi=deinawnlou,pâimang.
mang bang ziel=kham,mangkang in ahing viel bang a khamthei in aviel
alungvâisah,lunggimsah,lungtavaisah,amjâhsah.
mawng bang kawi=kawi,kinunpi,ki-ngai.
mawng bang kikawi=ki-ît,kingâi,kituoh.
meikuong bang lêng(sakhi)=gang,kin,kinnaw,tâisua.
mei bang bawm=tuom,viel.
mei bang khang=khang,lal,khantom.
mei bang theng=veng,om nawn lou,lêngmang.
mei bang zîng=miel,sienglou,chienglou,ngaituonabei.
mîm bang buol=têng,khosa.
mîm bang pieng...(vângkhuo/tun leh zuo/zoulei)=suoh,pieng,
hinna nga.
mîm bang pienna=suona mun,pienna gam,lênna gam,kipatdohna.
mîm(mîmva) bang thûm=ngên têntun,tâu,thûm.
mu bang ngâi=amit a mu mabang a ngâi.
mui bang pei=pei,buoisah,lungvaisah.
muisî b ang nam=sî kangaw nam bang a namtui.
mung bang khau=tâh,khau,nêmlou.
mung bang khaw=bulbawl,sudet,khawdet,pibawl.
muol bang sâng=ngaituo jawlou,lien mama,batphâh lou,sâng mama.
nâlguo bang ha(lha)=hadoh,tui tung a ha.
nam bang sût(saltânna,zînhên)=ham,hlam,ha,hla,sût,tan.
namzîngzu bang pielthâng vê=kawmta lou,pêldoh,ngâita lou.
namzîngzu bang vê=kawmta lou,pêldoh,ngâita lou.
namzu bang lâng=kihil,lânsie.
nâng bang hia(tang hial/ehia)=lebawl,gentheisah,helbawl,gitloubawl.
nâ nuoi sang giel bang tâisan=nuasie,pumnuasie,don nawnlou,donda,lawi.
nâu bang kap=da,lungtailou,taimaw,hisuoh,kap leh mâu.
nâu bang kinou/nou=kideitah leh kipahtah a kinou.
nâu bang nui=kipâh,thanuom,nui.
nâu bang pom=pom,sâng.
nâu bang pomchimla=chimlou,hengla,ngâi ngîtngêt,ît mama.
nâu bang sâng=dei,ngâi ngîtngêt,it mama.
nei bang behden=tahsa hieng nei bang a behden,omden,om gige,
kitulut têitêi.
nga bang lêng=lunggim lou a nuomsa,nunnop.
nga bang lênna=lunggimna bei a nopsahna mun/gam,munnopna gam.
ngalkhuoi bang hâng=khuoi hân bang a hâng,lungthah,sil khat zada.
ngawi bang ching(tuonglam)=ngawi daw bang a khâm,kham,dâl,
phallou,mâ.
ning bang jou=dawn,zâljou,noptuompi.
ni bang lûn=nipi tul theilou bang a loupi,thupi,lien,lal.
ninghâi bang sâng=pom,nuol lou,zu hâi bang sâng.
ninghâizu bang hawm=siem,vâihawm siem,kiphal,îhlou.
ningnêh gawlpal bang ki-îm=sêm khawm,nekhawm,pal bang.
kiguol,kithutuoh,ki-îttuo.
ningzu khum bang ngûi=lung a gul mama ahivâng a, da mama,
hallou,nêm,thatawp,thabei.
nun bang nuom=nuom,nop mama.
nunnop lâmzou bang kipâh (in aw)=Zolâm lâmtâng kâi a guolnopna mangte bang in thanuom in.
pâ bang muol=têh,dâi,gawpthawp,langjoulou,vul,vuoi.
pâ bang vul=têh,langjoulou,muol,vuoi.
pâh bang tawi=kipâhpi,phat,tawisâng,pâtawi.
pâi bang pom/kop=satheitah leh deitah a pom,sâng,nuol lou.
pâitem bang kop/kuo(heina peuh ah)=enkol gige,tel zing,kêm gige,kol zing.
pal bang nang=gawlpal khu gal nanna kijah bang a melma khat
nang,dâl,dou,dem.
pâllun bang tawi=pâhtawi,poh.
pâllun bang kitawi=kilang singseng,langtang.
pâpe bang pâh(pâl)=khanglien,lien,kisêpdoh,mikhat suoh.
pat bang nêm=thabei,thatawp,ngui,da mama,lungkie.
pat bang sâi(zaitha,lungtuohdei)=deitêl,kithawi,zun,kipêhdoh.
pê bang zil(zilkia)=lâmkâi kipê bang a pê,zuikia,mangkia,joukia.
pei bang lêl=gênsie,thuneikhum.
phal ni bang awi=phalbi ni bang awi.(na vâng),phalbi ni bang awi
azâljou,noptuompi,phattuompi.
phamna lam bang nâi=shi dîng kisa,shina nâi mama.
phamsa thel bang thawna dîng in=shisa khu nata hing bang a ahing
hinkiana dîng..
pheiphung suon âi bang khâ=kênggim,jâng,kham.
phuiguo bang dawnsuong=kiduokia,kisêptha kia,gotuoi banga hing selthakia.
phuolgie bang zûn=zûn,sem,kai.
phuolva bang tuong=lawching,kisamlou.
phuolva kûizil zâp gingnou bang=ginngai.
pielthâng bang vê=zusa in thang kikam apêl bang a pêl,zui nawn lou,kawm nawnlou.
pienna khâu bang zui=pupa tawndawn zui,apienna zuonkia.
pul bang dou=vangngai,doula,genthei mama.
puohsing bang tung=tungkoi.
puon bang bâng=puon deitêl bâng banga bawl.
puon bâng pâi=nuol,puon khu asiet ahilouleh tunpi chieng a kipâi bang sil khatpou kipâi.
puon bang thuo=puon in azumna atuom/sêl bang in.
sa bang nâng(lungzuong in)=thanang,thabei,nang.
sâi bang sât=sât,vuo,têh.
sal bang suohta=suohta,zal ên.
sal bang zalên=suohta,zalên,noplên.
sam bang zâl=tangkhap tung a sam kizâl bang a zâl,kitawlduo,
lum,kuol.
sam bang zâlna=lupna,kitawldamna,kitawlduona,giena mun,buolna.
samgi bang khen=deinawn lou,nuoldoh,khûl,samgi kikhen bang a kikhen,kituomkoi.
samtui bang pûl(sisan)=dimlêt,tam mama,tuisam pûl bang a pûl,luong.
sang bang aw=kâi,sa thasa kai bang kâiphît.
sang bang kâi=saluong bang aw,kâi.
sang bang buol=têng,kitawldam,hing.
sang bang kâp=kâp,dou,sa banga kâp.
sang bang khawl=khawlkhawm,nunnuom,sa bang khawl.
sang bang kinou=gamsate kinou leh kimawl bang a ki-îttah a kinou leh ki-apmai.
sang bang pûi=jawpi,zawpi,ganta khâu akikâi kipûi bang a pûi.
sang bang sûi=hawl,zong,jong,enkawi kawi,sa mat dîng sûi bang a dei khat sûi.
sang bang tâ=vâh lele kawi,ganta ann sûi a ava kawikawi banga vâh.
sang/(sa) bang tatna=vâna,heina,khoheina mun,pienna,buolna, tênna.
sang bang tâi=suatâi,tâihât,peimang,vâhmang.
sang bang tha/that=jou,guoljou,man,sa tha,gantha bang a that.
sang bang zâl=shinua a hânsung a kisiel,lum,kivui,shi,kitawlduo
sa alupna akuol banga kuol,gamsa alupna a azâl bang a zâl.
sang bang vaimaw=gamsa in a guol-apâi asuimaw bang suimaw,
maimawhawlmaw,zongmaw,poimawngâi,beidong.
sang giel bang tâisan=nuasie,pumnuasie,don nawnlou,donda,lawi.
sasê bang hawm=hawm.
sawl bang bâng=khawl,kibâng,kingâ.
sawl bang vul=singna-suongnate apul bang a pul,têhdoh,vuoidoh
sekhuong bang khoungawn=doujou,thatjou.
selung va bang phawng=lungsim tongkha,vasate nipi suoh in aphawn
banga lungsim sukha.
sesum bang bie=zatât,zabawl,ngên,thum,tâu,sum deitah a kep bang deibawl.
sesum bang ki-âp=koitapou khat thuthu bang a up/op sawm, kipekhie,kitung.
sesum bang tuoh=kituopi,kimâituo,mu,kimupi,lawdoh.
shisiel(sihsiel) bang zuon=nâi,vapei.
sî bang nam=namchia,namtui,gimnam hat.
sî bang nûi=kipâh,thanuom,lungkim,nûina,nûisan.
siel bang lien=gol,lal,thupi,pi,tungtuong..
siel bang sawm=sawm,tum,ngî m.
siel bang sun=dawt,sun,tha dîng a teipi toh dawt,gentheibawl, huotbawl.

sielzin bang hawl=hawi,not=to drive away,to chase,to home in.
siem bang sin=zil,sin,siem gat bang a zil.
siensung giel bang dâi=sip,dâi dide.
siensung the bang hawm=bangma omlou.
sihtui bang luong=tuinâh luon bang a hing luongdoh,luongkhie,
nieng mama,kiningching.
sihjawl bang zang hên=sihtui jawlna jawl(gojawl) kihung bang in natoh
nabawlte jang ta hênkhutsui-kengsui tuoh si’n,khutlam
zang hên,vângpha hên,kâmpha hên,hampha hên.
silpuon bang zâh=siem,hawmsiem,kiphal,mite zâljoutheina dîng a
vâihawm,hawmdoh.
simkhuo bang zîng=miel,khuomiel, khuozîng banga lungsim ngaituona zîng.
simlei tung sang bang khawl=sate khawl bang in ngaituona leh lungsim khawl.
simthu pheilam bang zang=tang,dih.
simthu tem bang hiem=hing,det.
sing bang tung=dingsah,tungkoi.
sinlâi ah gû bang thâm=gûhu tahsa sunga omden banga ngaituona khatpou khu lungsim sunga têng/giehden,thengtheilou,mangtheilou,haitheilou,mangngiltheilou,pona.
sinlâi giel bang khing=da,ngaituona bei.
sinlâi gû bang zen=gûhu thuohla bangma a lungsim sugenthei ma
-ma,puohdân,pûldou hâsa,genthei-liengvâisah.
sing bang pua=zakie,ahina apat a zakie,shi,muolliem.
sing bang shie=singtân kishie banga shie,gawl,koiching,deituom koi,deisahbawl.
sîngsum bang hingbie=sesum bang bie,zatât,zabawl,ngên,thum,
tâu,sum deitah a kep banga deibawl.
sinlâi ah vâi bang thâmden=mangngiltheilou,mangngilmaw,haitheilou.
sinlâi li bang nêm ing=zadalou,awi,lungsimnêm,lungpikuo,lungsâu,puohsiem.
sinlâi ling bang dou=lungsim nasah,lunggentheisah,hêsuo sah,lungsim gentheisah,lunggimsah.
sinlâi ûm bang lâivu e=lungsim tongkha mama,lâilung sukha sintang khoi,nâsa.
sol bang hei=tanglên,meigong,meithâi,amatang a um.
sol bang heina=tanglênna mun,meigonna,meithâina,amatang a a upna.
solkha bang sênlekia=hing seltha,hing kiduokia,hing hingkia,
hing mengkia,zilkia,mangkia.
sum bang âp=pekhie,ngansie.
sum bang kituoh=pangkhawm,kimutuo,kisutuo,kimat,kikhutjop.
sum bang mu=thei,lam,law.
sum bang nuol=moudawp chienga zu kisum kinuol banga kinuol
annsuhna sum mite’n deimaw suh a asuh bang a mihing khat in zong khumi
dinmun deilou,nuol,lê,pâi,pâmpai.
sum bang tuo ing e=sumhêhsuong phalni kituo banga sutuo; kitêngsah,pangkhawm.
sunhâi kie bang khawl=hâi akiehjou chieng a tuol a upna mun a akhawlden bang a, tânglou,kituonlou,dienglou,khawlden,sipden,pianawnlou,omden.
sunkhing-ann bang ît=ann vâng mama ahiman a ît,ann siemthei juai ahilou jieh a
ît,ann hinna ahijieh a ît,dei mama,ngâi mama,deisah mama.
sunkhing ann bang kitâng=kituohtah a um,mangton,jangkhawm
sunnâu bang awi=hai,henem,taisahsawm.
sunnâu bang kap=kap leh mâu,mâu,kap,ngâi man a kap leh mâu
sunnâu bang pom=deitah a sâng,pom,hawmthaw bawl.
sunni bang tâng=thupi,limlien,pi,vânglien,minthang.
sunni bang tumkuon=ni tum bang a mihing hinkhuo tumkuon,shi kuon,mang kuon.
sunni zoupâ bang muol=muol,miel.
tai bang têng(tênna Hâidawi khuo)=têng nuom,têng lim,tênna.
tan bang kim=khanguol demjou,guol nua guol ma pha,mi nua mi
ma pha,mi toh kibang.
tan bang tê=kibang a bawl,kibang a entuo,deisah chiet,entuo.
gêlkhawm.
tâng bang dam=nat leh satna neilou,dam,chidam,ludam,damthei.
tâng bang khang=lien,khangkhie.
tâng bang pal=tângpal adangte sâng a ât masat bang a hunlou a
siltung(pieng),kin,kinaw,pal,gang,tom,shi hunlou a shi,man hun
-lou a mang.
tâng bang pâl=tâng kitu hingpâ bang a pâ,hingkia,pâ,khangkhie,
seltha.
tâng bang pham=tâng natna nei a shi bang a shi,muolliem,hinna
bei,shi,khakie.
tâng bang the=the,pâi.
tâng bang tung=tung,min,lawpha,âtpha.
tâng bang vul=vul,shi,nâng.
tânglâm gûi bang kichieng=lâmtâng gui kichien bang a kichieng leh kiguol.
tanglou bang phawng=bangma theilou a om thakhat a thu lamda
-ng khat ja,a ki-îhmu lâi thakhat a kiphawnkhiet bang a thu lam
-dang khat in alungsim asuhkha,aphawndoh.
tanglou bang phong=loulâi a singluong pum phoh bang a kiphon
-g,hongkhie,kihongdoh,bangma theilou a om thakhat a thu lam
-dang khat ja,lêldoh,gênkhawm.
tangnâ bang dawnsuong=nâtang kung adawn kivâttansa ahing mênkia bang
a hingmêngdohkia,suongdohkia,hingkia,seltha,
kiduotha,khangkhie.
tangnâ bang lêkia leh=nâtang phung akivâttansa azîh kikhawkia
(suongkia) bang in hing hingtheikia leh.
tatna gawl bang dong=khoheina chinteng lampi kikham leh bin bang a bing
leh dong.
tatna sîhjawl( sîjawl) bang zang=khoheina leh pienna chinteng lamjang.
tem bang dei=temta natohna dînga amanphat bang a mi khat ahilouleh sil
khat manphatdân theichien jieh a deigaw mama,mi khat,sil khat tem jah bang namtatna
chinteng a jah dînga deigaw,
dei mama,ngâi mama,ît mama.as
tem bang hiem=chiemna kuomthûh,tongchiem,kingâina...tem hiem bang in
hiem,gil,det,hât.
tem bang kileh=hal,mawh oplou.
tem bang kuo=deitah a kêm,vom.
tem hiem bang khêng=gawt,gentheibawl,khelbawl,gawtna pie.
tem bang tawi=deitah a kêm,vom.
tem bang tawina=Zou lasahna leituol,apa inntuol ngâina tah leh îttah a
alasahna mun.
thâng bang ve(vil)=kawm,ve,vahaw.
thê bang hawm=ahawm,bangmaomlou,hawm,lunghawm,lungleng
lungzuong.
thê bang khuong=lasa,zaila sa,mâu,lungzuong a mâu.
thei bang hût=thei asung a ahût bang a thuchiem hutdoh,theipi ga ahût bang a
mihingte kichiemna zuou,hêp,suhbuching a omtalou;
zuoudoh,sedoh,tahtâilou,hithei nawnlou,kûitunglou,pichinglou,
sol,hêm,khêm.
thei bang lou=kichiemna zâljouthei,tângtung,lawching,kûitung,
piching,tahsuo,hithei,a îtmi,kitênpi,kinunpijou,kingâipijou,deitaha
lou,lawching,kitênpi,kideipi,ngajou,mujou,atupna muolsuo leh
piching.
thei bang lou=theiga atuidân kigên mangmaw bang a,mihing ahi
-sihleh gam hoina leh manphatna gêngên,mangngil theilou,
hânhân,loulou.
thei bang sên=nâusên bang,nêulâi.
thei bang sên a=nêulâi a bangbang a.
thei bang sênlâi=nêulâi hun a.
thei bang vil=thei amin ta ei chi a va vil bang a vil,kawm,ve,kimu
-pi,en thimthem,poimawngâi a en kâi gige.
thel bang kie=nâta bang a vul,vuoi shi,shi,muolliem,dam nawnlou.
thel(thelna) bang thou=nâta hing seltha kia bang a hing hing/ mêng/ding
kia,hâtkia,kiduokia.
thelna bang lâm=tembawpi tuikângpi tung ah pei,tembawpi kângtui tung
ah nâta bang in lâm, kipâhta a hunnuom mangkhaw
-m,thanuomtah a lâmton.
tongdam nâu bang sâng=phasa,dei.
tonglêl tui bang tung=kichiemna tângtung,kuitung,piching,lawchi
-ng,hithei.
tonglêl tui bang tunna=kichiemna tângtunna,tongchiem lawchin
-na,pichinna,kuitunna.
tonsiel bang kâi=thâ dînga pui,thâ sawm,man,hên,gentheibawl.
tonsiel bang sât=liengvâisah,hesuosah,gumbawl,gentheibawl,
vuo.
tonsiel bang sun=hesuosah,gumbawl,gentheibawl,sun.
tonsiel sut bang phamta=mite’n agentheibawl jieha shi,kithat.
tû bang chîng=khawi,chîng.
tû chî sawn bang mom=atoh-asepnate guoljaw a om,hampha,
kâmpha,vângpha.
tui(li) bang ching=bawl khawm,kithuokhawm,omkhawm.
tui bang dai=thuhlou,dang.
tui bang gawm=kituoh,kipawlkhawm,pangkhawm,kithuokhawm,
omkhawm.
tui bang la=la,tawi.
tui bang lêluon=zuou,tahtâilou,kituohlou,pangkhawmlou,lepan,
tuompiel,tuompan,lepchia.
tui bang luong=kituoh,pangkhawm,pangton,peiton,peikhawm,
sêmkhawm,sêmton.
tui bang sieng=luidung tui siengthou kilkel bang bualou,niehlou,
nînlou,lungsim siengthou,gilou lou,lungsim kawilou.
tui bang tung=kichiemna,tupna tung,kûitung,piching,tângtung,
hithei,lawching.
tui bang zawl=zawl,ngen,bie.
tul sawl sât bang vulva nêl ing=singkung nâta bawh kisât nâng
nâng bang in vul ing, gim mama ing,lel mama ing,thateng bei.
tûm bang vuoi=têh mama,kum tampi hing,hingsawt,damsawt.
tumtâi bang vul=vul,nang,vuoi.
tung khuo bang ging=ginsie.
tunglêng mâuki ahing lâm bang=vântung a ki ahinglâm bang a lâm,kipâh,thanuom.
tunglêngva bang lâm=kipâh,lâm,hunnop mang,nopsa.
tunglêngva bang lêng=vântung a va bang a lêng,vâh kawikawi,
va haw.
tungmuvânlâi bang na lên siem aw=hampha in,vângpha in,kâm
-pha in,khutjang in,vâihawm siem in,thunuom in,lêl siem in.
tungsunni bang tâng=thupi,zatâthuoi,minthang,pi,loupi.
tuonna vuikhâu sâu bang=meilêng/rêl/train bang a sâu,lungsâu,
lungnieng,lungtuol,ngaituona sâu.
ûm bang khawl=tou,khawlton,toukhawm.
ûm bang lâivu=sintang khoi mama,lungsim tongkha mama,lâilung sukha
mama,nâsa.
va bang buolna=tênna,giena,opna(upna).
va bang kawm=kawm,ve.
va bang lâm=kipâh thanuom.
va bang lêng=khawlkhawm,kipawlkhawm,kawm,vâh,haw,ve,hêl
va bang man=theidoh,hên,tuoh,man,nga.
va bang phawng=khovâh kuon chienga vasate’n hâmging in mite aphawn
bang u’a thu ahilouleh sil lamdang khat in i lungsim sung phawng.
va bang pil=mawlou,siem,ching,pil,soljoulou,chihna nei.
va bang tawi=hin,piengsah,nei,kuo,deisah,huomtuom.
va bang tuong=mi nuadel jou,mi toh kikim,lawching,vuonjou,
guoljou,mi phajou,chingjou,mi ênglou.
vâi bang dawn=va la,vâidot,va dawn.
vâi bang kam=veng,vâng mama,beidoh.
vâi bang lap=lap,ahun a tung.
vâi bang thâm=thâmden,omden,umden,peidohlou,tâmden,um zing,om
zing,manglou,thenglou.
vâi bang vûm=dimlet,vûm.
vâidot bang dawn=lam-et,dawn,la,lamdot,ngâh.
van bang suon=peipi,jawpi,pûi,masawn,masuon.
vâng mu bang ngâi=gamlapi khat a om,hinanlehzong,akûng ngêl
ngêl a, aguolnu/aguolpa om bang in angaituo a,amit ngêingêi a,
amu bangin alawmnu/alawmpa a ngâi hi.
vâng ni bang awi=aletna leh ahina phattuompi,hamphatpi,ahuzâl noptuompi.
vathâng bang vil=en,kawm.
vûikhâu bang pal=zuilou,manglou,nitlou,paltan,tanglou,susie.
vûisâi bang lien=sâipi alet mabang a thupi,loupi,mang,lal,lien
mama,gol,zatâtthuoi,gînhuoi.
vûitâng bang khol=koiching,kêmching.
vûm bang khawl=nitâh-ann nêhjou a khawlkhawm,Santuipi(Red Sea) kinîltou vûmlet
akhawlden bang.
vûmtung pâh bang=tungvûm tung a pa pâh bang,kiduodoh pan,
khangtou pan.
zaitha(zeitha) khâu bang zûn=tha-le-zung sêng gim a sêm,sêm
-gim,tonggim,hâkat taha sêm.
zaitha(zeitha) pat bang nêm=tha-le-zung bei,thaneilou,gim
mama,tawl mama,jâng mama,lel,tha-le-zung tawl mama,jâng mama.
zalâi lawi bang thang=minthang,kithang.
zânghuiva bang hing lêng=va lên banga hinglêng,hinghaw,vânlên
-g(huikuong) a hinglêng.
zângphuolva bang kui hinglêng=va lên bang a hinglêng,vânlêng
(lênna,huikuong) a lêng.
zângsiel bang thang=thang,minthang,lien,lal,loupi.
zângva bang hinglêng=va lên bang a hinglêng,hinghaw,vânlêng
(lênna,huikuong) a lêng.
zângva bang lâm=kipâh,lâm,hunnop mang,nopsa.
zângva bang pil=mawlou,siem,ching,pil,soljoulou,chihna nei.
zânsiel bang gieh=gieh,zângieh.
zânnâu bang him=him,lhim,kimusah.
zia bang tang=tongchiem,thuchiemna zui lou,velou,kawmlou,
hawlou,pêldoh,zuoudoh,lamtan,lawidoh,zil lou,tahtâilou.
zil bang lîng=zâu,zâuthawng,kithing,kilîng,buoijâh.
zîn bang ha=ha,lha,sawlkhie,sawlmang.
zîn daw-âi ziatan bang in=sietna lam zui lou,sietna apata kihiem
khie,manna lam khu lam bang a pêl.
zîndou gawlpal bang nang=zîngmâng dawi leh sietna-khâtna pal nan banga
nang,shitheina lampêl sawm,dou,gâl nang,shitheina lam nang.
zoutâng bang damsawt =damsawt in,hingsawt in.
zaitha pat bang sâi=tha leh zung neiteng toh sêmgim,tong, bawl,
tha khêtlou a tong.
zîn lâilên kâl tâng bang dam nuom=zîngmâng dawi in ei uoplou
chieng un damlouna,chinatna,vângsietna leh muisietna chite i kituoh sih
u’a hindân anuom hi.
zinsiel bang hawl=hawi,not.
zoulawhta in tong na luong vâng=zoulawhta bang in lungzuon la ana sa vâng.
zoupâ bang muol=vul,muol,miel.
zoutâng chî bang khawi=khawi,vul,vâh.
zou vakhu kop bang in=ki-îttah leh kingâitah in,kituohtah in,kith
-ukimtah in,kimuongtahin,nuomtah in.
zu bang bil=koiching,bil,shie,gawl.
zu bang maimaw’ng=mansuo,suimaw,vaimaw,mulou,hawlmaw, zongmaw,hengla.
zu bang mawl=pillou,mawl.
zu bang mom=tam pien,zute pun bang a pung,hinna nga,khang,
liendoh,kiduodoh,piengdoh,suoh,têngthei.
zu bang shie=zubêlte shie bang shie
zu bang vê=kawmta lou,pêldoh,ngâita lou.
zuning bang kâi=dugawhuoi,âmhuoi.

No comments: