Tuesday, August 18, 2009

Lài Siengthou bangci pièn ahiei? A têchité/Sâkhité(Evidences)

Báwng III
Kumzalom 18(sawm leh giet) hun lâiin, têchi tahtah muthei a omte a na kitâhsap ziehin, mi tampite’n Lài Siengthou sunga tângthute pen tâumui maimai toh kibangin a na ngaisut u’a, a na gêndau zêl uh hi.

Siemchìl tângthu ngêi zong ‘Siemchìl tâmui’ (Creation myth) ahibou chi mipawlte a na om ngai hi. Tuachi ma bangin Lài Siengthou sunga na kigiel masa tângthute zong tâumui maimai ahigiap hi, chi mipawlte zong na om let hi. Tuachi ahitâh leh, Lài Siengthou sunga tângthute khu tângthu kanchientheite ahi leh ahilou bangchi theithei díng ahita ei? Lài Siengthou khu Pasien hu hlàkhúm thusiengthou ahi tehteh hi chipen bangchidân a, etkhietthei díng ahiei? bangzieha tam bang dinmun kipie ahiei?

Kumzalom 19 hun lâiin, Lài Siengthou a na pienkhietdân thu leh la tampite a na kitheikhie hi. Nidanglâia, Asia tumlam khanglui gam biel tuom lah ah, khanglui vanzah kitoukhete patsa’n in Lài Siengthou sunga tângthu kigielte pen a mawhnapi a na hiloudân, tângthu dihtah mântah ahichi khu a’ng kitheikheta hi.

Ebla(Mesopotamia gam sunga khuo na om) suongphêng 114te tunga lâi na kigielte khu a na kilèkhiet patsa in, Adam, Abraham, Esau, David, Saul, Tamar, Jethro, Sisera, Delilah leh mi min tampite a na kikhumzou a, Israel tate chi bang kammal zong na kikhumzou thamta hi. Lài Siengthou sunga minte hi chet sih leh zong, ngaidan khat ah, Lài Siengthou sunga mi minte pen phuothu minte ahi nawn sih hi, chi khu a’ng kichienta a, tângmite min tahtah ahibou hi, chiin a’ng kitheikhentheita hi. (Khanglui vanzah suisiemte; Gioranni Pettinato, Paulo Mathiae tamteng in a na mukhiet leh a na lèkhiet uh ahihi.)

Ebla gam a na kimukhie lâigielte guoh hilou in, Izipt, Iran, Asia Minor, Syria, South Arabia leh Palestine gamte ah zong a tùltùl in, khanglui lâigielte a na kitoukhie hi. Tahaw ziehin, Lài Siengthou sunga hâmzahdân, kammalte, thutengte, gam minte leh adangdang tampi mukhietthei in a’ng omta hi.

Khanglui vanzah suisiemte’n tânglâi Persiate, Izipte, Assyriate hieroglyphics leh cuneiform lâigielte leh Babylon lâigielte a na simtheita u’a, a na lèdohta uhhi. Hebrew lêngte minting(Omri, Ahab, Jehu, Azariah Menen, Pekah, Hoshea, Hezekiah and Manasseh) zong a na muchienta uhhi. Assyria lêngte min, Izipt lêngte min, Syria lêngte minte a’ng muchien u’a, theichien in a’ng omta hi. Pasien têltuom Nam Israel tângthu pen Izipte, Assyriate, Babylonte, Persiate leh adangdangte toh a na kisuhkhâhna uh, tângthute pen Lài Siengthou sungah a na kigielchien zou hi. Tuachiin, Lài Siengthou sunga gam minte, khominte, nam minte, lêng minte pen namchi dangte tângthu sungah zong a na kikhum a, muthei díngin a omzouta hi. Tam atung i gên têchi leh sâkhite ziehin, Lài Siengthou sungah tângthu kigielte pen tâumui ahisih a, tângmite tângthu mântah ahi chi pen hângsantahin, I gên ngam uh hi.(to be continued).............

No comments: